Kaligrafia, liternictwo i typografia - co to jest?

Inspiracją do napisania tego postu był wpis blogowy Stefana Kunz'a. Spróbuję wyjaśnić trzy pojęcia: kaligrafia, liternictwo, typografia, które łączy nitka zwana literą.

Kaligrafia

Słowo to pochodzi od greckich słów: καλλιγραφία od καλὸς piękny i γρᾰ́φειν pisać (za Wikipedią). I tak też najczęściej wyjaśnia się to pojęcie: sztuka pięknego pisania. Ma się tu na myśli estetykę stylu, która najlepiej uwidacznia się w dłuższych tekstach. Więcej: kaligrafia to odręczne odtwarzanie (albo: kopiowanie) powstałych na przestrzeni wieków stylów pisma (np. copperplate, fraktura gotycka) przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi i stosowaniu się do zasad.

Współcześnie stosowana np. w listach, zaproszeniach. Na jej bazie rozwija się kaligrafia nowoczesna (modern calligraphy).

Liternictwo (także lettering, hand lettering)

Termin używany wymiennie z typografią lub do określenia dziedziny zajmującej się projektowaniem i tworzeniem konkretnych napisów. W liternictwie często wykorzystuje się wiedzę z zakresu i kaligrafii oraz typografii do tworzenia odręcznych, unikatowych liter i napisów, np. plakatów.

Typografia 

Z greki týpos odbicie, forma, gráphō piszę (za Wikipedią). Odnosi się do zagadnień związanych ze składem tekstu i z tworzeniem grafik, wykorzystujących czcionki (fonty). Typografia obejmuje także projektowanie krojów pisma, obecnie - oczywiście - w postaci cyfrowej (polska historia tej dziedziny jest zebrana np. w Typotece).

Źródło obrazu: własna galeria

***

Wszystkie te definicje w przenikają się, a granice między nimi mogą się zacierać. Starałam się je wyjaśnić, ale nie chcę być niewolniczką pojęć. Np. próbując określić swoje zainteresowania, zazwyczaj mówię o kaligrafii. Zapominam jednak, że moje próby krążą także wokół projektowania krojów (Od Serca), a np. tworząc własny tekst lub robiąc korektę, zwracam uwagę na poprawność składu tekstu. Cieszy mnie wyzwanie napisania listu stylem copperplate i jednocześnie ekscytującym wyzwaniem jest dla mnie stworzenie plakatu lub projekt i wykonanie napisu np. na ścianie.

Małe rozważania na koniec

Kaligrafia obejdzie się bez typografii, ale może skorzystać z jej wiedzy podczas tworzenia kompozycji tekstu. Liternictwo bogaci się dzięki zasadom oraz stylom znanym z kaligrafii i typografii. Gdy w Europie powstawały pierwsze drukarnie, typografia, dopóki trochę się nie usamodzielniła, czerpała pełnymi garściami z kaligrafii. 

Temat tych pojęć pozostawiam otwarty.

Monika